Last Updated on มกราคม 14, 2025 by admin
ผักแว่น (Marsilea crenata) เป็นพืชน้ำหรือกึ่งน้ำในวงศ์ Marsileaceae มีลักษณะเป็นไม้ล้มลุก ใบประกอบแบบใบโคลเวอร์ (clover-like) โดยแต่ละก้านจะมีใบย่อย 4 ใบ เรียงคล้ายใบโคลเวอร์ ใบมีสีเขียวสดและบาง ส่วนลำต้นทอดเลื้อยไปตามพื้นดินหรือผิวน้ำ มีรากออกตามข้อของลำต้นเพื่อยึดดิน ลำต้นสามารถเจริญเติบโตทั้งในดินเปียกชื้นและในน้ำตื้น
ผักแว่นถูกใช้ในบางพื้นที่เป็นพืชอาหาร เนื่องจากใบมีรสชาตินุ่มนวลและอุดมด้วยคุณค่าทางโภชนาการ เช่น วิตามินเอ วิตามินซี และธาตุเหล็ก อย่างไรก็ตาม เมื่อผักแว่นเจริญเติบโตมากเกินไป อาจกลายเป็นวัชพืชที่สร้างปัญหาในแปลงเกษตร โดยเฉพาะในนาข้าว เนื่องจากสามารถแข่งขันกับพืชหลักในการแย่งสารอาหาร แสงแดด และพื้นที่ปลูก
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์: ของผักแว่น
- ชื่อวิทยาศาสตร์: Marsilea spp.
- วงศ์: Marsileaceae (วงศ์เดียวกับเฟิร์นน้ำ) (อ้างอิง: [4, 5])
- ลักษณะทั่วไป: (อ้างอิง: [4, 5])
- เป็นเฟิร์นน้ำ มีเหง้าเลื้อยไปตามผิวดินหรือใต้ดินเล็กน้อย
- รากเกิดตามข้อของเหง้า
- ใบประกอบแบบ 4 แฉก คล้ายใบ Clover หรือใบแว่น (ที่มาของชื่อ)
- ใบอ่อนม้วนงอ
- ขยายพันธุ์ด้วยสปอร์ที่อยู่ในกระเปาะสปอร์ (sporocarp) ซึ่งจะแตกออกเมื่ออยู่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม
การแพร่พันธุ์
ผักแว่นแพร่พันธุ์ได้ทั้งแบบอาศัยเพศและไม่อาศัยเพศ การแพร่พันธุ์อาศัยเพศเกิดขึ้นผ่านการสร้างสปอร์ ซึ่งจะพัฒนาเป็นต้นอ่อนใหม่ ส่วนการแพร่พันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ เกิดจากการขยายลำต้นที่เลื้อยไปตามพื้นดินหรือผิวน้ำ ทำให้พืชสามารถขยายพื้นที่ได้อย่างรวดเร็วในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม เช่น พื้นที่ชื้นแฉะ ริมแหล่งน้ำ และในนาข้าว
การแพร่พันธุ์รอง: โดยการแตกหน่อของเหง้า ทำให้ผักแว่นแพร่กระจายได้อย่างรวดเร็วในพื้นที่ชื้นแฉะ
การแพร่พันธุ์หลัก: โดยสปอร์ที่อยู่ในกระเปาะสปอร์ เมื่อกระเปาะสปอร์แตกออก สปอร์จะกระจายไปกับน้ำหรือลม และงอกเป็นต้นใหม่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม
แนวทางการป้องกันและกำจัดผักแว่น
- การจัดการเชิงกล
- ถอนด้วยมือ: เป็นวิธีที่ปลอดภัยและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เหมาะสำหรับพื้นที่ขนาดเล็ก
- การไถพรวน: ช่วยกำจัดลำต้นและรากของผักแว่นในดินเพื่อป้องกันการเจริญเติบโตใหม่
- การจัดการเชิงชีวภาพ
- การใช้สัตว์น้ำ เช่น ปลาที่กินพืชน้ำอย่างปลาหมอเทศหรือปลานิล ช่วยควบคุมการเจริญเติบโตของผักแว่นในแหล่งน้ำ
- การจัดการเชิงเคมี
- การใช้สารเคมีกำจัดวัชพืช เช่น บิวทาคลอร์ (Butachlor) หรือ เพนดิมิทาลิน (Pendimethalin) ซึ่งเป็นสารที่นิยมใช้ในนาข้าวเพื่อควบคุมการเจริญเติบโตของวัชพืชน้ำ ควรปฏิบัติตามคำแนะนำบนฉลากเพื่อความปลอด
พลิกวิกฤตเป็นโอกาส: การใช้ประโยชน์จากวัชพืชผักแว่น
ถึงแม้จะถูกมองว่าเป็นวัชพืชในนาข้าว แต่ในความเป็นจริงแล้ว ผักแว่นมีประโยชน์มากมายที่หลายคนอาจมองข้าม และนี่คือประโยชน์ในด้านอื่นๆ ของวัชพืชชนิดนี้
1. ผักแว่นในฐานะอาหาร:
- แหล่งอาหารพื้นบ้าน: ผักแว่นถูกนำมาบริโภคเป็นอาหารในหลายท้องที่ โดยเฉพาะในภาคเหนือและภาคอีสานของประเทศไทย
- คุณค่าทางโภชนาการ: ผักแว่นมีคุณค่าทางโภชนาการสูง อุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุ เช่น เส้นใย แคลเซียม เหล็ก วิตามินเอ วิตามินบี และวิตามินซี สามารถนำผักแว่นมารับประทานได้ทั้งแบบสดและแบบปรุงสุก เช่น กินกับน้ำพริก ยำ ผัด หรือแกง
2. ผักแว่นกับสุขภาพ:
- สรรพคุณทางยาพื้นบ้าน: มีการใช้ผักแว่นในยาแผนโบราณเพื่อรักษาโรคต่างๆ เช่น แก้ร้อนใน กระหายน้ำ ขับปัสสาวะ แก้ท้องเสีย ลดไข้ และรักษาโรคผิวหนัง
- ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา: มีงานวิจัยที่ศึกษาเกี่ยวกับฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของผักแว่น พบว่ามีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ และต้านเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งสนับสนุนการใช้ผักแว่นในยาแผนโบราณ
3. ผักแว่นกับสิ่งแวดล้อม:
- การบำบัดน้ำเสีย: มีงานวิจัยที่ศึกษาเกี่ยวกับศักยภาพของผักแว่นในการบำบัดน้ำเสีย พบว่าสามารถดูดซับสารมลพิษบางชนิดในน้ำได้ ซึ่งอาจนำไปประยุกต์ใช้ในการบำบัดน้ำเสียในอนาคต
- พืชคลุมดิน: ผักแว่นสามารถใช้เป็นพืชคลุมดินเพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของดิน และช่วยเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ให้กับดิน
จะเห็นได้ว่าผักแว่นไม่ได้มีเพียงด้านลบในฐานะวัชพืช แต่ยังมีคุณค่าและประโยชน์ที่ซ่อนอยู่มากมาย ทั้งในด้านอาหาร สุขภาพ และสิ่งแวดล้อม การศึกษาและส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากผักแว่นอย่างเหมาะสม จะช่วยเพิ่มมูลค่าให้กับพืชชนิดนี้ และเปลี่ยนวิกฤตจากวัชพืชให้กลายเป็นโอกาสทางเศรษฐกิจและสังคมได้
กำลังมองหา สารกำจัดวัชพืช อยู่รึเปล่าคะ? สั่งซื้อได้ที่นี่เลย
สินค้าทุกรายการ ขึ้นทะเบียนถูกต้อง ทางร้านมีใบอนุญาติจำหน่ายถูกต้องตามกฎหมายค่ะ
หากไม่สะดวกสั่งซื้อสินค้า ผ่านระบบในเว็บไซต์ กรุณาโทร 095-5419953 หรือ แอดไลน์ @260afyhm
แอดมินของเรายินดีให้บริการค่ะ
