Tridax procumbens Linn. หรือที่รู้จักกันในชื่อหญ้าตีนตุ๊กแก เป็นวัชพืชที่เจริญเติบโตเร็ว พบได้ทั่วไปในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน แม้ว่าจะถูกจัดให้เป็นวัชพืช แต่พืชชนิดนี้มีคุณค่ามากในด้านการแพทย์พื้นบ้าน การดูแลสุขภาพสัตว์ และการวิจัยทางเภสัชวิทยาสมัยใหม่ บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับลักษณะทางพฤกษศาสตร์ วิธีการแพร่พันธุ์ สรรพคุณทางยา และการประยุกต์ใช้
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
หญ้าตีนตุ๊กแกเป็นพืชล้มลุกในวงศ์ Asteraceae โดยมีลักษณะสำคัญดังนี้:
- ลำต้นและการเจริญเติบโต: ลำต้นเลื้อยหรือกึ่งตั้งตรง มีขนปกคลุม แผ่ขยายไปตามพื้นดิน และสามารถสูงได้ถึง 75 เซนติเมตร
- ใบ: ใบเดี่ยวเรียงตรงข้าม รูปใบหอกถึงรูปไข่ ขอบใบหยักและมีขนละเอียดปกคลุม
- ดอก: ดอกมีลักษณะคล้ายดอกเดซี่ขนาดเล็ก สีเหลืองที่ศูนย์กลางและสีขาวที่กลีบดอกวงนอก ออกบนก้านดอกยาวและเรียว
- ผล: ผลเล็กและแห้ง มีขนพู่ช่วยในการกระจายตัวผ่านลม
การแพร่พันธุ์และการกระจายตัว
หญ้าตีนตุ๊กแกสามารถเจริญเติบโตในดินเกือบทุกประเภท แม้ในพื้นที่ที่ขาดแคลนสารอาหาร ความสามารถนี้ทำให้มันกลายเป็นวัชพืชที่แพร่กระจายได้ง่าย โดยใช้วิธีดังนี้:
- เมล็ด: เมล็ดเบาและมีพู่ขนที่ช่วยกระจายตัวผ่านลม สัตว์ หรือกิจกรรมของมนุษย์
- การแตกหน่อ: ลำต้นที่เลื้อยไปตามพื้นดินสามารถแตกรากใหม่ที่ข้อ ทำให้พืชแผ่ขยายตัวได้รวดเร็ว
ด้วยคุณสมบัติการปรับตัวนี้ ทำให้หญ้าตีนตุ๊กแกสามารถเติบโตได้ทั้งริมทาง พื้นที่รกร้าง และในพื้นที่เกษตรกรรม
การควบคุมและกำจัด
การควบคุมเชิงกล: การดายหญ้าหรือถอนรากถอนโคนเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการกำจัดหญ้าตีนตุ๊กแกในพื้นที่ขนาดเล็ก ควรทำการกำจัดก่อนที่พืชจะออกดอกและสร้างเมล็ด เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเมล็ด
การควบคุมด้วยสารเคมี: การใช้สารเคมีกำจัดวัชพืชเป็นวิธีที่นิยมในพื้นที่ขนาดใหญ่ สารเคมีที่มีประสิทธิภาพในการกำจัดหญ้าตีนตุ๊กแก ได้แก่:
- ไกลโฟเสต (Glyphosate): เป็นสารเคมีที่ไม่เลือกทำลาย ใช้ในการกำจัดวัชพืชหลายชนิด รวมถึงหญ้าตีนตุ๊กแก อย่างไรก็ตาม มีรายงานการดื้อยาของหญ้าตีนตุ๊กแกต่อไกลโฟเสตในบางพื้นที่ PubMed
- 2,4-ดี (2,4-D): เป็นสารเคมีที่เลือกทำลายวัชพืชใบกว้าง มีประสิทธิภาพในการกำจัดหญ้าตีนตุ๊กแก ควรใช้อย่างระมัดระวังเพื่อป้องกันผลกระทบต่อพืชปลูกและสิ่งแวดล้อม
- เมตซัลฟูรอน-เมทิล (Metsulfuron-methyl): เป็นสารเคมีในกลุ่มซัลโฟนิลยูเรีย ที่มีประสิทธิภาพในการกำจัดวัชพืชใบกว้างหลายชนิด รวมถึงหญ้าตีนตุ๊กแก ควรปฏิบัติตามคำแนะนำในการใช้เพื่อความปลอดภัย
การใช้ประโยชน์จากหญ้าตีนตุ๊กแก
แม้ว่าจะถูกจัดให้เป็นวัชพืช แต่พืชชนิดนี้มีคุณค่ามากในด้านการแพทย์พื้นบ้าน การดูแลสุขภาพสัตว์ และการวิจัยทางเภสัชวิทยาสมัยใหม่ การใช้ประโยชน์ในด้านสมุนไพร ได้แก่
สรรพคุณทางยา
หญ้าตีนตุ๊กแกเป็นที่รู้จักในด้านการแพทย์พื้นบ้านในหลายวัฒนธรรมทั่วโลก งานวิจัยเผยว่าพืชชนิดนี้มีสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ เช่น ฟลาโวนอยด์ แทนนิน ซาโปนิน อัลคาลอยด์ และเทอร์พีนอยด์ ซึ่งส่งเสริมประโยชน์ทางยาในหลายด้าน
1. สมานแผล
น้ำคั้นจากใบหญ้าตีนตุ๊กแกถูกใช้รักษาแผลสด รอยตัด และแผลไฟไหม้ ช่วยเร่งกระบวนการสมานแผลและลดการติดเชื้อ
2. ต้านจุลชีพ
สารสกัดจากใบและดอกของหญ้าตีนตุ๊กแกมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียและเชื้อรา เช่น Staphylococcus aureus และ Candida albicans
3. ต้านการอักเสบและบรรเทาอาการปวด
หญ้าตีนตุ๊กแกช่วยลดการอักเสบและบรรเทาอาการปวดในโรคข้ออักเสบและการถูกแมลงกัด
4. ลดน้ำตาลในเลือด
มีการศึกษาชี้ว่าหญ้าตีนตุ๊กแกสามารถช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้เนื่องจากคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระและควบคุมภาวะน้ำตาลในเลือดสูง
5. บำรุงเส้นผม
พืชชนิดนี้ถูกใช้ป้องกันผมร่วงและส่งเสริมการเจริญเติบโตของเส้นผมในผลิตภัณฑ์แชมพูสมุนไพรและน้ำมันบำรุงผม
การวิจัยและการประยุกต์ทางเภสัชกรรม
งานวิจัยสมัยใหม่มุ่งเน้นการสกัดสารออกฤทธิ์ในหญ้าตีนตุ๊กแกเพื่อใช้ในอุตสาหกรรมยา เช่น
- การวิจัยมะเร็ง: สารฟลาโวนอยด์และเทอร์พีนอยด์ในพืชแสดงคุณสมบัติยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง
- ต้านอนุมูลอิสระ: สารต้านอนุมูลอิสระสูงในพืชช่วยลดภาวะเครียดออกซิเดชันที่เกี่ยวข้องกับโรคเรื้อรัง
- ลดความดันโลหิต: สารสกัดบางชนิดมีฤทธิ์ลดความดันโลหิตผ่านการผ่อนคลายหลอดเลือด
กำลังมองหา สารกำจัดวัชพืช อยู่รึเปล่าคะ? สั่งซื้อได้ที่นี่เลย
สินค้าทุกรายการ ขึ้นทะเบียนถูกต้อง ทางร้านมีใบอนุญาติจำหน่ายถูกต้องตามกฎหมายค่ะ
หากไม่สะดวกสั่งซื้อสินค้า ผ่านระบบในเว็บไซต์ กรุณาโทร 095-5419953 หรือ แอดไลน์ @luckyworm
แอดมินของเรายินดีให้บริการค่ะ
